Koortsstuipen

Koortsstuipen bij kinderen en volwassenen

Koortsstuipen zijn hevige schokken van de benen en de armen die bij mensen met koorts kunnen voorkomen. Een koortsstuip lijkt op een epileptische aanval en kan enkele minuten tot een kwartier duren. We leggen je graag uit wat een koortsstuip is en wat te doen als je kind of een volwassene een koortsstuip krijgt.

Wat is een koortsstuip?

Als iemand koorts heeft, kan het gebeuren dat hij of zij plots helemaal verstijft. Dit is een strekkramp. Als daarna beide benen en armen hevig beginnen te schokken, heb je te maken met een koortsstuip. Dit schokken gaat na een paar minuten tot een kwartier weer vanzelf over. Soms draaien de ogen weg. Het gezicht wordt grauw, bleek of blauw. De ademhaling wordt stotend en oppervlakkig. Het is mogelijk dat de persoon ook even stopt.

Direct na een koortsstuip is het slachtoffer moeilijk te wekken en nog wat suf. Dit trekt binnen het uur weg en daarna is hij of zij terug aanspreekbaar en helder. Het is niet vreemd dat je kind nog een tijdje onrustig en huilerig is. Volwassenen kunnen na een koortsstuip last hebben van een hoofdpijn die de hele dag kan aanhouden.

Koortsstuipen treden voornamelijk op bij kinderen tussen 6 maanden en 6 jaar. Aangezien zij in ontwikkeling zijn, zijn zij gevoeliger voor temperatuurstijgingen in het lichaam. Ongewone omstandigheden zoals koorts kunnen namelijk de functie van hun hersenen ontregelen. Koortsstuipen komen voor bij ongeveer 5 procent van de kinderen. Koortsstuipen bij volwassenen zijn eerder zeldzaam maar het bestaat. Vaak wordt dit bepaald door erfelijke aanleg.

Wat is de oorzaak van een koortsstuip?

Koortsstuipen zijn het gevolg van een plotse temperatuurstijging in het lichaam. Daarom ontstaan ze vooral als de koorts nog maar net opkomt. Personen met een hoge koorts, krijgen nog maar zelden een koortsstuip.

De koorts zelf is het gevolg van een infectie, zoals een oorontsteking, een keelontsteking of een verkoudheid. Om deze infectie te bestrijden, ontstaat er koorts. De meeste infecties zijn ongevaarlijk en onschuldig. Een koortsstuip is geen indicatie van de ernst van de infectie.

Is een koortsstuip gevaarlijk?

Het is even schrikken als iemand een koortsstuip krijgt. Dat is niet verwonderlijk, het is een enge belevenis. Toch hoef je je geen zorgen te maken. Koortsstuipen zijn niet gevaarlijk en zijn geen teken dat de persoon in kwestie epilepsie heeft. Koortsstuipen beschadigen de hersenen niet en zorgen niet voor overlijdens.

Wat te doen bij een koortsstuip?

Zodra je kind of een volwassenen een koortsstuip krijgt, is het belangrijk dat je zelf kalm blijft en het slachtoffer goed in het oog houdt. Geluid en fel licht zijn te vermijden. Zorg dat het slachtoffer op zijn of haar zij ligt en maak strakzittende kleding los. Zorg dat het slachtoffer vrij kan ademen. Als er eten of een voorwerp in zijn of haar mond zit, probeer dit dan te verwijderen maar let op voor je vingers. Haal andere gevaarlijke voorwerpen weg uit de buurt van het slachtoffer. Probeer de schokkende bewegingen van het slachtoffer niet tegen te houden en steek niets tussen zijn of haar tanden of in zijn of haar mond. Zeker als het de eerste keer is dat het slachtoffer een koortsstuip heeft, contacteer je best de huisarts.

Wat kan een arts doen bij een koortsstuip?

Als de koortsstuip nog niet gestopt is als de huisarts arriveert, kan hij het slachtoffer behandelen met een spierverslappend geneesmiddel, zoals diazepam. Dit medicijn werkt snel en maakt het slachtoffer slaperig zodat de schokken ophouden. Het middel is na een half uurtje uitgewerkt maar het kan nog langer dan een uur duren voordat het slachtoffer weer helemaal helder is. Je kunt de huisarts om een tube diazepam vragen om bij een eventuele volgende koortsstuip te kunnen gebruiken.

Ook als de koortsstuip al voorbij is, is het nuttig om contact op te nemen met de huisarts. Hij of zij kan meer uitleg geven en indien nodig verder onderzoek doen of laten doen.

Als het slachtoffer na de koortsstuipen weer in goede doen is, hoeft hij of zij niet naar het ziekenhuis. Enkel bij een complexe koortsstuip zal de huisarts je doorverwijzen naar de spoeddienst van het ziekenhuis. In zeldzame gevallen zijn de schokkerige bewegingen de eerste tekenen van een hersenvliesontsteking. Ook in dat geval zal de huisarts je doorverwijzen naar het ziekenhuis.

Hoe een koortsstuip voorkomen?

Een koortsstuip is helaas niet te voorkomen. Het gebruik van paracetamol zal een koortsstuip niet voorkomen of stoppen. Er bestaan geen medicijnen om koortsstuipen te voorkomen.

Terug naar kennisbank EHBO en hulpverlening op evenementen sportwedstrijden en festivals